Dopalacze to termin, za którym kryją się wszystkie produkty z substancjami psychoaktywnymi spoza listy środków zawartych w ustawie o przeciwdziałaniu narkomanii. Dopalacze działają tak jak narkotyki - uzależniają i powodują wiele skutków ubocznych. Stanowią też przyczynę zgonów. Z reguły środki psychoaktywne określane mianem dopalaczy są mieszanką składników naturalnych lub syntetycznych, które są legalne, ponieważ nie zaliczono ich do wspomnianej listy środków ujętych w ustawie. Jednocześnie nie są to jednak składniki bezpieczne dla organizmu. Często wywołują omamy, majaczenie, depresję. Krótko mówiąc, termin dopalacze można odnieść do wszystkich mieszanek trucizn, zawierających najczęściej:
Co ważne, dopalacze bardzo często przyjmują zachęcającą formę kolorowych tabletek, kadzidełek, pachnącego proszku czy znaczków do lizania, co dodatkowo zachęca dzieci do eksperymentowania z nieznanymi środkami.
Aby w porę wdrożyć leczenie uzależnień od dopalaczy, musimy wiedzieć, czym objawia się taki problem u dzieci i młodzieży. Dopalacze są środkami psychoaktywnymi o różnorodnym składzie, stąd również ich działanie w prawie każdym przypadku jest zupełnie inne. Zażywanie dopalaczy mogą zdradzać następujące symptomy psychiczne:
Uzależnienie od dopalaczy nierzadko rzutuje także na zdrowie fizyczne. Możemy przypuszczać, że dziecko zażywa tego typu środki, jeśli występują u niego:
Co więcej, dzieci i młodzież uzależnione od dopalaczy po odzyskaniu świadomości mogą opowiadać o dziwnych obrazach i stanach, których doświadczały. Takie halucynacje przypominają skutki zażycia narkotyków.
Leczenie uzależnień młodzieży i dzieci możliwe jest na każdym etapie rozwoju takiego problemu. W przypadku dopalaczy - podobnie jak przy narkotykach, alkoholu czy nawet grach komputerowych - wszystko zaczyna się od eksperymentowania. Młody człowiek doświadcza przyjemności, które pojawiają się pod wpływem oddziaływania dopalaczy na receptory w mózgu. Pozytywne uczucia i stany skłaniają go do ponownego zażycia środków psychoaktywnych. W taki sposób organizm uzależnia się od dopalaczy zarówno fizycznie, jak i psychicznie. Z czasem osoba uzależniona przestaje mieć jakąkolwiek kontrolę nad przyjmowaniem kolejnych dawek.
Rodzice, którzy kierują swoje dzieci na leczenie uzależnień od dopalaczy, często nie rozumieją, w jaki sposób ich pociecha mogła popaść w taki nałóg. Tymczasem uzależnienie od dopalaczy ma taki sam mechanizm, jak wszystkie inne uzależnienia. Młody człowiek sięga po środki psychoaktywne z ciekawości, chcąc poeksperymentować. Duże znaczenie ma przy tym również grupa rówieśnicza, z którą dziecko przebywa. Bez zwątpienia bardziej narażone na uzależnienia są dzieci spędzające czas z innymi osobami, stosującymi substancje psychoaktywne jako formę spędzania wolnego czasu. Poza tym, młodzież często ucieka w taki sposób przed swoimi problemami i brakiem zainteresowania ze strony rodziców. Dziecko chce zwrócić na siebie uwagę lub odciąć się od trudnych emocji. Jednym ze sposobów przeciwdziałania uzależnieniom u młodych ludzi jest więc pozostawanie z nimi w bliskim kontakcie. Częste rozmowy i baczne obserwowanie zachowań pociechy to najlepsza metoda wczesnego wykrycia niepokojących zmian.